W dniach 29 listopada – 4 grudnia 2024 roku w Warszawie odbędzie się 19. edycja Festiwalu Filmów Afrykańskich AFRYKAMERA. Tegoroczne wydarzenie, zatytułowane "African Gaze: Queer" prezentuje złożone i wielowarstwowe tożsamości czarnej oraz afrykańskiej społeczności queer, queerową miłość i różne formy stawiania oporu.

Określenie „kino afrykańskie", podobnie jak „sztuka afrykańska", nie odnosi się do konkretnego stylu, lecz jedynie do geografii. Kontynent afrykański to 54 kraje, ponad 3 tysiące grup etnicznych i języków, co przekłada się na niezwykle różnorodne kino i bogatą kulturę. Historia kina afrykańskiego sięga lat 60. XX wieku i dekolonizacji kontynentu. Dziś afrykańskie filmy są stałym elementem festiwali filmowych na całym świecie, a ich twórcy zdobywają uznanie za wkład w rozwój sztuki filmowej.

Czego możemy spodziewać się na African Gaze: Queer?

W programie 19. Edycji AFRYKAMERY zaprezentowanych zostanie prawie 40 filmów, w tym pełnometrażowe fabuły, dokumenty oraz filmy krótkometrażowe, stworzone przez osoby artystyczne ze społeczności LGBTQIA+. Na widzów czekają spotkania Q&A z reżyserami oraz liczne wydarzenia towarzyszące, m.in. panele dyskusyjne i warsztaty. Wydarzenia odbywać się będą w kilku lokalizacjach: w kinach Atlantic, Amondo i Wisła, w Muzeum Etnograficznym oraz Klubie Jasna 1.

29 listopada Festiwal otworzy pokaz filmu „Salao de Baile – This is Ballroom", który wprowadzi uczestników w świat kultury ballroomu. Po pokazie odbędzie się dyskusja na temat przyszłości tego wyjątkowego ruchu i ekspresji.

W programie znajdzie się także film „Pretty Red Dress", opowiadający historię rodziny z południowego Londynu. Film ten wyróżnia się queerowym podejściem, które odrzuca sztywne kategorie tożsamości, pozwalając bohaterom odkrywać siebie na nowo. W tle widzowie usłyszą muzykę Tiny Turner.

Kolejnym punktem programu będzie zestaw krótkich metraży „The Early Works of Cheryl Dunye", dokumentujący twórczość liberyjsko-amerykańskiej reżyserki, która w swoich pracach porusza tematy rasowe, seksualne i płciowe.

W ramach Festiwalu 30 listopada w Muzeum Etnograficznym odbędzie się wyjątkowe wydarzenie  – AfryKiki Bal, organizowany we współpracy z sudańskim twórcą Deri'm Louboutin West. Impreza skoncentruje się na kulturze ballroomu, tworząc przestrzeń do celebracji czarnej queerowej tożsamości.

Ballroom to przestrzeń i forma sztuki radykalnie wyrażającej siebie, performance manifestujący protest, używający kostiumu jako zbroi i tańca do opowiedzenia historii. Kultura ballroomu wyłoniła się w połowie XX wieku w Nowym Jorku w odpowiedzi na marginalizację czarnej i latynoskiej społeczności trans, dając możliwość zmiany tożsamości i przełamania sztywnych struktur społecznych. Motywem przewodnim ballroomu w Muzeum Etnograficznym będą kolory panafrykańskie - czerwony, żółty, zielony i czarny. Kolory te mają głębokie znaczenie na całym kontynencie afrykańskim, symbolizując jedność, wyzwolenie i dumę. Są one celebracją afrykańskiego dziedzictwa i siły.

Także 30 listopada w Klubie Jasna 1 odbędzie się trzecia edycja AFreaks – wydarzenia muzycznego promującego afrykańską scenę elektroniczną i eksperymentalną. W programie niekonwencjonalne, często drapieżne i zaskakujące brzmienia na przecięciu takich gatunków jak gqom, kuduro, techno trap, avant pop czy muzyka eksperymentalna. Wystąpią: Kabeaushé – pochodząca z Kenii osoba producencka i performerska, o niesamowitym głosie, reprezentanci buntowniczego kolektywu ANTI-MASS reprezentujący elektroniczny ruch queerowy w Ugandzie, czyli DJ i producent Nsasi oraz producentka, DJ-ka i modelka Turkana, która dorastała w Sudanie Południowym, Kenii i Ugandzie, a także berlińska DJ-ka Dreama. AFreaks otworzy  set Kitty Sarcasm. Z polskiej sceny usłyszymy także poznańską didżejkę podpisującą się jako Monster, członkinię Oramics, grającą w wielu prestiżowych klubach europejskich. A nad tym wszystkim będzie unosić się duch Nyege Nyege.

W przeddzień startu Festiwalu - 28 listopada - odbędzie się otwarcie wystawy „I Didn't Come From Outer Space. I Came From The Future" – multidyscyplinarna wystawa pod kuratelą kenijskiej artystki Amy N. Muhoro.

Tegoroczny program jest owocem współpracy dyrektor artystycznej Festiwalu Ramat S. Musa z międzynarodową grupą twórców, kuratorów oraz działaczy – z Sudanu, Kenii, Tunezji, Nigerii, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Polski.

Trochę o African Gaze: Queer

Festiwal Filmowy AFRYKAMERA został zapoczątkowany w 2006 roku przez Fundację FilmGramm we współpracy z Ambasadą Republiki Południowej Afryki. Od tego czasu zyskał pozycję pierwszego i największego afrykańskiego festiwalu filmowego w Europie Środkowo-Wschodniej, prezentując szeroką gamę afrykańskich filmów oraz promując afrykańską kulturę, sztukę i muzykę. Tegoroczna queerowa tematyka Festiwalu wpisuje się w globalną dyskusję o tożsamości i społecznych przemianach. Celem Festiwalu jest ukazanie dekolonialnej i afrofuturystycznej perspektywy, zakłócającej obecnie panujące status quo.