Przez ciemne zwierciadło (2006), reż. Richard Linklater

 

Niezwykła, retroskopowa animacja sprzed dekady - swego czasu bardzo głośna - z Keanu Reevesem w roli głównej. Adaptacja słynnej powieści Philipa K. Dicka dzięki użytym technikom doskonale oddaje charakter prozy wielkiego pisarza - schizofreniczny, surrealistyczny. Tematyką dodatkowo są narkotyki i środowisko narkomanów - animacja idealnie nadaje się do przedstawienia takich motywów. Główny bohater, Bob/Fred, to członek lokalnej społeczności… i agent służb antynarkotykowych. Ale, jak to u Dicka, nic nie jest takie proste, jakby się wydawało na pierwszy rzut oka.

---

Psycho Pass (2012-2015), reż. Naoyoshi Shiotani, Katsuyuki Motohiro, Naoyoshi Shiotani

Fani cyberpunka nie mogą przejść obojętnie obok tego tytułu. Dwie serie anime oraz film opowiadają o Japonii przyszłości - gdzie o wszystkich aspektach życia decydują nie własne ambicje, a liczba przyznawanych przez system komputerowy punktów. Przestępczość pozornie nie istnieje, a tropi się jedynie… poziom stresu. Im większy, tym większe zagrożenie stanowią zdenerwowane jednostki - do których wyłapywania i eliminacji przygotowano specjalną policję. Szybko okazuje się, że ten pozornie idealny układ kryje porażające drugie dno.

Psycho Pass błyskawicznie weszło do kanonu animowanego science fiction. W Polsce ukazuje się także mangowa wersja serii - pod tytułem Inspektor Akane Tsunemori.

---

RahXephon (2002), reż. Yutaka Izubuchi

RahXephon to anime, które zgarnęło kilka znaczących nagród w Japonii dla najlepszych animacji, zafascynowało sobą również widzów na całym świecie. Opowiada o świecie przyszłości, w którym pojawili się tajemniczy, niszczący ludzkość Mulianie za pomocą przypominających golemy wielkich maszyn zwanych Dolemami. Niezwykle ważnym elementem tak samej fabuły, jak i produkcji jest muzyka - golemy sterowane są dźwiękiem, a całości anime towarzyszy przepiękna ścieżka dźwiękowa. Tę ostatnią skomponowała w większości Ichiko Hashimoto, a opening stworzyła Yoko Kanno, a zaśpiewała Maaya Sakamoto. RahXephon wciąga, zaciekawia i nęci, trudno się od niego oderwać.

---

Samuraj Jack (2001-2017)

Jack to samuraj wysłany przez swojego wroga w przyszłość. Potężny czarnoksiężnik Aku obawiał się bowiem, że niezwykły miecz Jacka - jedyna broń, która może go zranić - położy kres jego wędrówce ku władzy nad światem. Jack musi teraz odnaleźć się w nowej rzeczywistości i w jakiś sposób wykonać swoją misję: pokonać Aku.

Serial z założenia przeznaczony był dla dzieci, ale błyskawicznie podbiłserca dorosłych. Na przestrzeni 5 sezonów twórca, Genndy Tartakowsky (Laboratorium Dextera, Atomówki), doskonale bawił się formą, nawiązując - nieco jak w Cowboy Bebop - do tekstów kultury, trendów, gatunków, od czarnego kryminału, poprzez Gwiezdne Wojny aż po popularne baśnie. Jednocześnie nie uciekał od trudnych tematów, takich jak depresja czy przemoc. Definitywnie warto zerknąć na tę animację.

---

Simpsonowie (od 1989 r.)

 

Koło South Park to jeden z najbardziej kultowych amerykańskich seriali animowanych - inne produkcje filmowe uwielbiają wręcz do Simpsonów nawiązywać czy to w warstwie wizualnej, czy tekstowej. Stworzył go Matt Groeninga, ojciec Futuramy, co gwarantuje tak jego poziom, jak i specyficzne poczucie humoru przedstawionej w nim rodzinki. Opowiadająca historię zamieszkującej przedmieścia rodziny robotniczej - rodziców z trójką dzieci - jest produkowany od 1989 roku, a jego pierwsze epizody pojawiły się w programie rozrywkowym Tracy Uliman Show. Twórcy Simpsonów sam również nie raz bawili się w intertekstualne zabawy, parodiując szeroko znane filmy, takie jak choćby Spiderman, a także różne kwestie społeczne, przekazywane z charakterystycznym dla serialu humorem. Zdecydowanie pozycja obowiązkowa dla każdego fana kultury popularnej.

---

Sweetnes & Lightning (2016)

Słodko-gorzka historia obracająca się wokół… jedzenia. Owdowiały samotny ojciec, Inazuka, robi co może, by dobrze zajmować się swoją pięcioletnią córką, Tsumugi. Pewnego dnia przypadkiem trafiają do restauracji należącej do rodziny uczennicy Inazuki. Od tamtej pory spotykają się co jakiś czas we trójkę: nauczyciel, dziewczynka i nastoletnia Kotori, która uczy się dla nich gotować w myśl wskazówek swojej matki. Każdy odcinek to jedno danie - ale nie tylko.

Wbrew pozorom to bardzo poważna historia - wzruszająca, pełna emocji. Bohaterowie pomagają sobie nawzajem, nawet nie zdając sobie z tego sprawy; dzięki swojej obecności walczą z samotnością, żałobą, żalem, nieśmiałością i przytłaczającymi obowiązkami.

---

Trigun (1998), reż. Satoshi Nishimura

Ten serial przenosi nas w odległą przyszłość na równie odległą, pustynną planetę. Wbrew pozorom nie dzieją się tam technologiczne cuda na miarę Blade Runnera - stylistyką animacja przypomina raczej western. Główni bohaterowie to ścigany rewolwerowiec Vash the Stampede oraz dwie agentki ubezpieczeniowe, które tropią go zawzięcie, by zapobiegać wywoływanym przez niego, najczęściej niechcący, zniszczeniom. Co ciekawe, konstrukcja tej naładowanej akcją serii sprawia, że przez pierwsze 11 odcinków jesteśmy święcie przekonani, że mamy do czynienia z komedią - potem zaś ton zmienia się diametralnie, by przy zakończeniu doprowadzić nas do szewskiej pasji.

Trigun niestety dostępny jest w słabszej jakości - ale warto przejść nad tym do porządku dziennego, bo to naprawdę dobry tytuł (na dodatek ze świetną muzyką).

---

Vision of Escaflowne (1996), reż. Kazuki Akane

Dwudziestosześcioodcinkowa seria, opowiadająca o przygodach głównej bohaterki na planecie Gael, gdzie to, co fantastyczne, jest rzeczywistością. To jedna z tych produkcji, które na rynku japońskim poradziły sobie średnio, aby zdobyć serca zachodnich widzów zupełnie, uwodząc wyobraźnią, projektami postaci, animacją, a także niezapomnianą muzyką, włączając w to najważniejszy motyw przewodni zaśpiewany przez wówczas debiutującą, zaledwie szesnastoletnią Maayę Sakamoto. Dużą zaletą Vision of Escaflowne jest scenariusz, w którym nie znajdziemy dłużyzn czy wypełniaczy, dzięki czemu jako widzowie zostajemy porwani do nowego świata razem z główną bohaterką.

Muzykę do Escaflowne skomponowała Yoko Kanno ze swoim ówczesnym mężem Hajime Mizoguchim we współpracy z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii w Warszawie.

---

Walc z Baszirem (2008)

To międzynarodowa produkcja wojenna izraelskiego reżysera Ariego Formana. To animacja niejako biograficzna - Forman chciał wskrzesić (i zachować) wspomnienia wojny w Libanie w 1982 roku, w której brał udział jako żołnierz. Główny bohater, Ari, rozmawia z przyjacielem - także walczącym w wojnie - i innymi świadkami tamtych wydarzeń, usiłując pokonać amnezję, która wymazała jego wspomnienia z tamtego okresu. W tym para-dokumentalnym filmie animowanym widz odnajduje porażające obrazy: masakrę w obozach uchodźców z Palestyny, przemoc na ulicach, życie w cieniu kul, podkreślane zmiennym stylem graficznym, od niemal fotograficznie dokładnego po komiksowy i surrealistyczny.

---

Wodnikowe Wzgórze/Wzgórze królików (1978), reż. Martin Rosen

Czy bajka o króliczkach może być nie dla dzieci? Owszem. Adaptacja dziecięcej książki Richarda Adamsa utrzymana jest w mrocznej stylistyce - realistyczne rysunki zwierząt, głównych bohaterów, przytłumione barwy, ponura muzyka budują niesamowity klimat grozy. Tematyka też nie jest lekka - reżyser poruszył wątki nacjonalizmu, brutalności władzy i okrucieństwa. W momencie premiery film błyskawicznie stał się hitem w Wielkiej Brytanii. Jednocześnie nie uniknął krytyki, dotyczącej głównie tego, że animowana forma (z założenia dla dzieci) nie powinna pokazywać tak brutalnych obrazów.

Zobacz również: Najstraszniejsze horrory w historii

---

 Ranking "Najlepsze bajki i filmy animowane dla dorosłych" sporządzili:

Bartosz Kęprowski

Łukasz Kołakowski

Kamil Serafin

Dagmara Trembicka

Agata Włodarczyk

Wstępem opatrzyła:

Dagmara Trembicka