Filmy o średniowieczu i rycerzach

(Miejsca 10 - 6)

10. Trzej niegodziwcy w ukrytej twierdzy (1958)

Akiry Kurosawy nie trzeba przedstawiać nikomu i możecie być pewni, że jeszcze nie raz go tu w tym rankingu odwiedzimy. Szerzej znany z powołania do życia sztandarowego dzieła światowej kinematografii pod tytułem Siedmiu samurajów twórca, pewnego razu pokusił się o zmajstrowanie filmu historycznego. Nie był to jednak monumentalny posąg pokroju Ran, lecz lżejsza, podlana mocnym sosem komedii przygodówka, która przyczyniła się następnie do zaistnienia fenomenu współczesnej popkultury, czyli Gwiezdnych Wojen (tak, to dokładnie na tym filmie wzorowana była Nowa nadzieja). Wszystko dlatego, że odpalając Trzech niegodziwców w ukrytej twierdzy przenosimy się na nieco ponad dwie godziny do innego świata. Zapominamy o toczących nas chorobach i problemach, porzucamy troski dnia codziennego, przestajemy zastanawiać się nad naturą ludzkiej egzystencji i dajemy porwać się przygodzie. Film ten to bowiem osadzona w malowniczych realiach średniowiecznej Japonii awanturnicza opowieść o czwórce skrajnie różnych bohaterów, których łączy jedna cecha i bynajmniej nie jest nią miłość do arystokrackich konwenansów. Oto Kurosawa w wersji lajt!

---

9. Męczeństwo Joanny d'Arc (1928)

Pierwsza, jedyna, unikalna kopia Męczeństwa Joanny d'Arc spłonęła doszczętnie w pożarze, ale gdyby nie ten fakt, to być może nigdy nie otrzymalibyśmy takiego dzieła, jakie ostatecznie sklecił Carl Theodor Dreyer... A może byłoby jeszcze lepsze? Gdybanie pozostawmy gdybaczom, ponieważ na dzień dzisiejszy produkcja z 1928 roku stanowi niesamowicie jasny punkt na mapie filmografii historycznej. Zapis procesu Joanny d'Arc oskarżonej o herezje to bowiem – korzystając z utartego sloganu – kamień milowy w kinematografii, którego nie sposób przecenić. Struktura tragedii antycznej, nowatorskie jak na tamte czasy zbliżenia, niesamowicie mocny przekaz, przy którym nawet niemieccy ekspresjoniści mogą chylić czoła – to wszystko czyni z Męczeństwa obraz zdatny do degustacji nawet we współczesnej, konsumpcyjnej rzeczywistości. A przypominamy, że mamy tu do czynienia z filmem niemym. Zaprawdę wielką rzecz uczyniłeś, mistrzu Dreyer!

---

8. Iwan Groźny i Iwan Groźny: Spisek bojarów (1944 i 1945)

W naszym zestawieniu nie mogło zabraknąć dubeltówki Siergieja Eisensteina, traktującej o legitymującym się wizytówką najokrutniejszego władcy w historii Europy carze Iwanie IV Groźnym. Legendarny radziecki reżyser stworzył bowiem dzieło komplementarne, zazębiające się i przede wszystkim - co znając warsztat Eisensteina nie powinno nas dziwić - dopracowane do najmniejszego formalnego szczegółu. Twórca był przecież czołowym przedstawicielem i w zasadzie założycielem sowieckiej szkoły montażu, która przetrwała próbę czasu lepiej niż jakikolwiek inny nurt w historii kina, a to właśnie dlatego, że metody kadrowania a la Eisenstein do dzisiaj stanowią podstawę każdego - powtarzam - każdego filmu fabularnego. Jedyną wadą jest chyba fakt, że stalinowska cenzura nie dopuściła do powstania trzeciej części (w zamyśle Iwan Groźny miał być trylogią) i de facto do zrujnowania kariery (i życia) reżysera. Historia zaprawdę jest okrutną su...

---

7. Imię róży (1986)

Dalej jest oczywiście ekranizacja arcydzieła Umberto Eco. Rok 1327, franciszkanin William z Baskerville zostaje poproszony o wyjaśnienie okoliczności śmierci jednego z zakonników w benedyktyńskim klasztorze. Kolejne zabójstwa wywołują panikę. Znakomita intryga kryminalna niemal bezbłędnie przeniesiona na ekran. No i oczywiście genialny Sean Connery w głównej roli.

---

6. Monty Python i Święty Graal (1975)

Jest średniowiecze? Jest. Są rycerze? Jak najbardziej! Więc kto by się przejmował szczególami?! Król Artur zbiera rycerzy i wyrusza na poszukiwanie Świętego Graala, skutkiem czego przeżyją wspólnie wiele absurdalnych przygód.  Dalsza droga również nie była usłana różami, uczestnicy musieli stawić czołalatającym krowom i Krwiożerczemu Królikowi (grupowo) oraz pięknościom z zamku o malowniczej nazwie Zamek Hemoroid, trzygłowym gigantom i rozzłoszczonym gościom weselnym (indywidualnie). Przy okazji dowiedzieliśmy się, że Lancelot (John Cleese) to gej, a król Artur czasem popuszcza w zbroję. I tak dalej, i tak dalej. Po prostu kwintesencja montypythonowskiego humoru.