Czasy, w których przyszło nam żyć, napawają niepokojem. Wojna na Ukrainie od 2022 roku nieprzerwanie zbiera krwawe żniwo, a mieszkańcy tych terenów stracili poczucie bezpieczeństwa w miejscu, które uznawali za dom. Mężczyźni trafiają na linię frontu, a rodziny modlą się o ponowne zobaczenie bliskiej im osoby. Wojna Izraela z Hamasem, trwająca od 2023 roku, przeraża okrucieństwem. Cywile błagają o litość, w mediach pojawiają się przerażające obrazy cierpienia. Giną dzieci, dorośli, kobiety, mężczyźni. Każdy może stać się ofiarą konfliktu. Do tego wojna domowa w Syrii i Jemenie. Poczucie bezpieczeństwa to w dzisiejszych czasach luksus. Luksus, na który nie stać mieszkańców Iranu.

Iran: bunt przeciw reżimowi to dwuczęściowy dokument BBC, który nie tylko rejestruje społeczne niepokoje w jednym z najbardziej represyjnych państw świata, ale przede wszystkim oddaje głos samym Irańczykom – tym, którzy postanowili się zbuntować. Osadzony w realiach teokratycznej dyktatury, narzuconej narodowi po rewolucji islamskiej w 1979 roku, film staje się przejmującym świadectwem odwagi i determinacji ludzi pragnących wolności.

fot. kadr z filmu Iran. Bunt przeciw reżimowi

Dokument prowadzi widza przez najważniejsze momenty oporu w nowożytnej historii Iranu – od masowych protestów po sfałszowanych wyborach w 2009 roku, przez krwawe demonstracje z 2019 roku, aż po przełomowy zryw z 2022 roku, po śmierci Mahsy Amini. Każdy z tych epizodów nie jest suchą relacją wydarzeń, lecz żywym portretem jednostek. Poznajemy w nich młodą kobietę, która musi przebierać się za mężczyznę, aby obejrzeć mecz na trybunach. Pojawia się człowiek, który stracił żonę i córkę w ataku reżimowej władzy na samolot pasażerski. Widzimy również młodych ludzi, którzy stracili oko, rękę, ale także aktywistów, dla których powrót do kraju jest równoznaczny z więzieniem lub śmiercią.

Film unika patosu i nie popada w tani moralizm. Reżyserzy pozwalają mówić bohaterom, a obrazom – ilustrować realia życia. Materiały archiwalne, nagrania z protestów, a także prywatne wideo przeszmuglowane z Iranu budują narrację niepokojącą, ale i pełną nadziei. Wbrew brutalnej rzeczywistości – pełnej aresztowań, tortur i zniknięć – widać w tych historiach jasny impuls do zmiany. Szczególną siłę dokument czerpie z pokazania młodego pokolenia, które odważnie kontestuje narzucone im zasady, w tym obowiązek noszenia hidżabu czy podporządkowanie religii całej sferze życia społecznego.

fot. kadr z filmu Iran. Bunt przeciw reżimowi

Zobacz także: Mastercard OFF CAMERA: Brzydka siostra – recenzja filmu. Beauty is pain MDAG: Listy z Wilczej - recenzja filmu. Czuły portret nieidealnej codzienności Thunderbolts* - recenzja filmu Marvela! Biała armia

Estetycznie i realizacyjnie film utrzymany jest na bardzo wysokim poziomie. Nie epatuje przemocą, ale nie łagodzi rzeczywistości. To reportaż z frontu wewnętrznego – wojny, która toczy się nie z bronią w ręku, lecz na ulicach, w szkołach, w rodzinach.

Iran: bunt przeciw reżimowi nie tylko informuje, ale też porusza i zmusza do refleksji. To dokument, który warto zobaczyć nie tylko z powodu jego treści, ale także dlatego, że przypomina, jak wielką cenę trzeba czasem zapłacić za odwagę, którą na Zachodzie często traktujemy jak coś oczywistego.